Eğer helisel düz dişli çiftinin açılarının yönlerini aynı yapıp, dişlilerden birisinin helis açısını küçük seçip, diş sayısını sadece birkaç dişe indirirseniz, bir vida görünümünü alacaktır. Ortaya çıkan dişli grubuna nihayetsiz vida denir. Noktasal temas ve yüzeyler arasında sürtünme olduğundan birçok uygulama için avantajlı olmayacaktır. Fakat bu temel yapıyı değiştirerek çarkın vidayı daha iyi sarması sağlanarak yük taşıma kabiliyeti kolaylıkla artırılabilir. Bu iş için vida, çark yada her ikisi birbirlerini daha iyi kavrayacak biçimde şekillendirilebilirler
ŞEKİL: Nihayetsiz dişli temelde aynı yönde helis açısı bulunan iki helis dişlidir.Aynı yönlü iki helis dişli birbiri ile çalışırken sadece noktasal temas vardır. Bu sakıncayı gidermek için nihayetsiz dişlilerde dişler birbirini kavrayacak şekilde yapılır.
ŞEKİL: Nihayetsiz dişlilerin yük taşıma kabiliyetlerini artırmak için nihayetsizin ve/veya çarkın dişleri birbirini kavrayacak şekilde açılabilir.Nihayetsiz vidaların en büyük avantajı küçük hacimlerde büyük çevrim oranları sağlayabilmeleridir. En büyük kusurları ise sürtünmeden dolayı kolay aşınmaları ve düşük verimleridir.
Vidalar genellikle sertleştirilmiş çelikten yapılırlar. Çarklar ise dişleri daha az çalıştığı için yumuşak bir malzemeden, çoğunlukla bronzdan yapılırlar.
Otoblokaj! önemli bir kavram
Nihayetsiz vidaların önemli bir özelliği, sürtünme katsayısı helis açısından büyük olması durumunda nihayetsiz vidanın otoblokajlı olacağıdır. Yani, çark tarafını çevirerek vida tarafında hareket elde edilemez. Bu da yük taşıma uygulamalarında avantaj sağlar.
Vidanın geometrisi
Nihayetsiz çark ve vidası helisel dişlilerin özel hali olduğundan vidanın diş geometrisi de evolventten yola çıkarak bulunur. Fakat bir çok uygulama için vida profilinin trapez şeklinde imal edilmesi yeterlidir.
Vidaya eksenel yönde önemli miktarda yük geldiğinden eksenel yönde çok iyi yataklanmalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder