Home » bilgisayar
Anakartlar

Bir mikrobilgisayarda, mikroişlemcinin, girdi/çıktı sinyallerini çevre birimlerine aktaran elektronik devrelerin, ve bellek çiplerinin bulunduğu karta, anakart denir. Anakartın üzerinde standart iğne bağlaçları olan taşıyıcılar bulunur. Daha sonra mikroişlemciler ve bellek çipleri bu taşıyıcıların üzerine yerleştirilir. Anakart bilgisayarın birbirinden ayırt edilmelerinde temel unsurlardan biridir. Bu kartın üzerine sonradan birçok kart eklenebilir. Bu tip mimariye sahip bilgisayarların mimarilerine açık mimariler denir. Açık olmayan mimariler de ise bilgisayar imalat esnasında hangi ünitelerde donatılmış ise, onlarla yetinmek zorunda kalırız. Bugün bazı cep bilgisayarları dışında kullandığımız tüm mikrobilgisayarlar açık mimarilere sahiptir.
Aslına bakarsanız anakartlar, hareket eden ya da çalıştığını hissettiren pek bir parçaya sahip olmadığı için, kullanıcılar açısından yalnızca sistemlerinin temelini oluşturan ve anlaşılması, ayarlanması zor bir parça olarak görülür. Bilgisayar dünyasında pek çok fark edilmeyen yanlışta olduğu gibi anakart seçiminde de hatalar yapılıyor. Arkadaş veya çevrenin “bu iyi bir kart”, “en hızlısı bu...”, gibi duyumlarla anakart alınıyor. Oysa anakart alınıp satılmasında pek çok kıstas olduğu gibi performans ve öngörüler, anakart seçiminde kullanılacak olan en son kıstaslar olmalıdır.

Anakartlar ve Bilimediğimiz Yönleri

Üzerinde binlerce küçük bakır yol bulunan bu dünya, pek çok detaylı işin yerine getirilmesinden sorumludur. Üzerinde bir saniye içinde milyarlarca elektrik sinyali bir yerden bir yere taşınır ve son derece karmaşık işler, son derece basit mekanizmaların defalarca çalıştırılmasıyla elde edilir.
Temelde anakartlar, bir çok çipten ve ASIC ‘ten (Application Spcific İntegradet Curcuit-Belli Bir İşlem İçin Özelleştirilmiş İşlemci) oluşur. Anakart üzerinde her sinyal gidip gelişinde bu ASIC ‘ler görev alır ve hafıza adreslerinden genişleme yuvalarının çalışma prensiplerine kadar pek çok şeyi düzenlerler. Fakat her farklı işlem için özelleştirilmiş olan bu işlemciler daha sonra birleştirilmiş ve birkaç adet temel işlemciye dönüşmüştür. İşte bu tarihten itibaren de birbirine sıkı sıkıya bağlı bu işlemci ailelerine “çipset” denmekte. Değişik çipsetlerle birlikte, kullanılabileceğimiz işlemci tipi, hafıza ve pek çok çevre birimi de değişebilir. Örneğin son zamanlarda üretilen BX tabanlı anakartlar artık Celeron işlemcilere destek vermiyor. Bir çevirici ile birlikte bile Celeron işlemcileri bu anakartlar da kullanamıyorsunuz.

Anakart Teknolojileri ve Anakart Bileşenleri

Çoğu zaman bir bilgisayar satın alırken işlemciler, RAM miktarı ve sabit disk kapasitesi göz önünde bulundurulur.  Oysa iş, kritik uygulamalarda anakartınızda önemli bir rol oynar. Örneğin küçük yerel ağ server’ları yada iş istasyonu olarak kullanılacak olan her tür sistemde, anakart kalitesi ve performansı size çok şey kazandırabileceği gibi bir son kullanıcı için ileriye dönük olan anakartları seçmekte oldukça önemlidir. Bir çok anakart özelliği zamanla önem kazanır.
Her anakart düşünüldüğü kadar iyi olmadığı gibi kimi görev kritik uygulamalarda oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Performans, kullanışlılık, güvenirlilik ve uyum, anakart alırken göz önünde bulundurulması gereken önemli kıstaslardır.

BİR ANAKARTIN BİLEŞENLERİ
Bilgisayarınızın temelini oluşturan anakartlar bir çok çipten ve ASIC’ ten (application specific integrated circuit- uygulamaya özel işlemci) oluşan bir yapıya sahiptir. Anakartlar, işlemciler hafızanıza erişirken, genişletme yuvalarınızdaki kartlardan bilgileri taşıyan veri yollarını yönetirken ve donanımınızın kullanılabilmesi için gerekli adresleri ayarlarken büyük roller oynar. Bu sebeple anakartınızın her bileşeni önemli ve sağlıklı bir sistem için kritiktir. İşlemcilerinizin verileri aldığı yolları kontrol eden ve işlemcinizin bir anlamda efendisi olan kısım anakartınızın üzerindeki çipsettir. Bu çipsetler kullanabileceğiniz işlemci hızını ve anakartınızın performansını belirler. Güncel çipsetler olan BX, LX, EX ve SuperSoket7 tipi anakartların çipsetleri farklı işlemcilere destek verir. Bu kurala aykırı anakartlar var olmakla beraber, sisteminizin sağlıklı çalışması için muhakkak birbiriyle uyumlu işlemci ve çipsetini kullanmalısınız.

Anakart Sürücüleri ve Yazılımlar

Anakartlardaki tüm transfer işlerini ve disk yönetimlerini kontrol eden çipsetlerin, yazılımınız tarafından etkin bir şekilde kullanılabilmesi için gerekli olan şey, o çipsete ait olan güncel sürücülerin birlikte verilmiş olmasıdır. Bu yazılımlar öncelikle  günümüz çipsetlerinde iki grupta yoğunlaşıyor. Birincisi veri yollarının problemsiz ve etkin bir şekilde çalışmasını sağlayan sürücü yazılımları, diğer grup ise çipsetlerinin disk erişimi sırasında kullanacağı sürücü yazılımlarından oluşur. İşletim sisteminiz her halükarda temel bir çipset sürücüsünü anakartınız için kullanacak olsa  bile, anakart üreticinizin size sağlayacağı sürücüler çok daha verimli ve güvenli çalışır. Anakart kutunuzun içinden çıkacak bir disket grubu yada bir CD ile size gelecek olan bu sürücüler kimi zaman, distribütör firmaların stoklarında çok uzun zaman beklemiş olan anakartlar sebebiyle güncelliğini yitirmiş olabilir. Bu sebepten dolayı anakart üreticinizin Internet üzerindeki ve distribütör firmanızın size vereceği destek son derece önemlidir. Yapabileceğiniz diğer bir güncelleme ise  BIOS `u güncellemesidir. Sisteminizin donanımlarını kullanır hale getiren ve onların  işletim sistemi tarafından hatasız olarak kullanılmasını sağlayan BIOS yazılımı anakartınızın üzerindeki bir tür kalıcı hafızada bulunur.

Anakartı Yenileme

Şu ana kadar bilgisayarınızın içinde kart, sabit disk floppy disket gibi  parçaları değiştirmemiş iseniz, işe Anakart ile başlamak doğru bir tercih olmayabilir. Anakart değiştirmek, dikkat ve hassas çalışmayı gerektirir; bunu yaparken kişinin sakin olması gerekir. Oysa ilk kez bilgisayarının iç organları ile karşı karşıya kalan ve nereden gelip nereye gittiğini bilmediği telleri, kabloları tek tek sökmeye başlayan kişinin sakin olması oldukça zordur.
Fakat bir kez bilgisayarınızın içinde çalışmaya, parçalarını söküp yeniden takmaya “alışırsanız,” bunun  bir herhangi bir hobi projesinden farklı olmadığını fark ederseniz, ve en önemlisi dikkatinizi dağıtmadığınız zaman 25-30 parçalık bir aygıtı dağıtır ve birleştirirken  hata yapmanızın kolay olmadığını görürseniz, işin gerektirdiği rahatlığa kavuşmuş olursunuz. Gerisi ise, 25-30 şeyi söküp, yeniden takmaktan ibarettir.
Unutmayın, bir televizyon alıcısının içinde 12 binden fazla parça vardır; ve hepsi sökülüp, takılır!

 ANAKARTI DEĞİŞTİRMEDEN ÖNCE
Anakartı yenilemek, mevcut hafıza çiplerini ve güç birimini çöpe atmak anlamına gelebilir; Anakartla birlikte CPU’ yu da yenilemek zorunda kalabilirsiniz. Bu konularda karar vermeden önce, bilgisayarınızın kasasına ne tür Anakart ve güç birimi sığabileceğini belirlemelisiniz.

Bİlgisayarda Bellek Türleri

SRAM: Static Random Acces Memory olarak adlandırılır.  Bu RAM modülünde her bit için iki transistor kullanılır.  Burada devreye akım sağladığı müddetçe bilgiler kaybolmaz.  İki transistorun kullanılmasının sebebi ise ikinci transistorun birinci transistorun çıkışını kontrol etmesidir.  SRAM’ ler 20 nanosaniyelik bir hıza sahiptir.  Pipelined Burst SRAM olarak adlandırılan yeni türler ise 4.5 – 8 nanosaniyelik hızlara sahip olmaları ile birlikte 133 Mhz bir frekans hızında çalıştırılıyor.  SRAM’ de 3-1-1-1 zamanlaması kullanılır.  Yani bellekten herhangi bir adrese ulaşmak için geçen zaman 3 olarak gösteriliyor.  Adrese ulaştığında adres için de bilgilere ulaşmak için ayrı bir zaman gerekiyor o da 1 olarak gösterilir.  66 Mhz’ lik sistemlerde 3-2-2-2 zamanlaması tercih edilir.  Neticede SRAM hızlı ve pahalı olmasından dolayı genellikle cache bellek olarak kullanılır.

DRAM: Dynamic RAM her bir bit için tek bir transistor kullanır.  SRAM’ a göre daha ucuzdur.  Bunun nedeni daha az sayıda transistor ile çalışma ve karmaşık bir yapı içermemesidir.  Bu bellek modülünde çok basit bir teknik kullanılır.  Transistordan akım geçtiğinde bilgi 1 değerini alır.  Tersi  bir durumda ise bilgi 0 değerini alır.  Yalnız bu süre çok kısa olduğu için transistorun sürekli olarak tazelenmesi gerekiyor.  SRAM’ e göre kıyaslandığında DRAM yavaş kalıyor.  DRAM’ ler genellikle bellek chip’ lerinde kullanılır.  Üzerindeki numaralarla bu ürünlerin hızlarını belirliyor.  Burada sayının küçük olması belleğin hızlı olması anlamına geliyor.  Yalnız dikkat dilmesi gereken bir konu ise aynı sistemde kullanılacak bellek chip’ lerinin aynı hızlara sahip olması.  Aksi taktirde sistemde ciddi performans kayıpları meydana gelir.

Ram Modüllerin Çalışma Mantığı:

İşlemciler işlemlerini bellekler aracılığı ile gerçekleştirirler.  Burada belleğin görevini bir not defteri olarak düşünebiliriz.  Yani yapılacak işler ilk önce belleğe aktarılır.  Sonraki iş ise bilgileri saklamak amacı ile sabit diske kayıt etmek.  Bilgisayar kapatıldığında bellekteki bilgilerde otomatik olarak silinecektir.  Sabitdiske aktarılan bilgiler bilgisayar kapatıldığında bile bilgi kaybolmayacaktır.  Buna karşın sistem, bellekteki bilgilere sabitdiske göre daha hızlı erişebilir.

Bios Nedir?

BIOS adı “Basic Input / Output System” ( Temel Giriş / çıkış Sistemi) kelimelerinin baş harflerinin birleşmesiyle meydana gelmiştir. ROM adını verdiğimiz “Read Only Memory” (Sadece Okunabilir Bellek) bir çip içine depolanmıştır.En son çıkan anakartların çoğu şimdilerde kullanıcılar tarafından kolayca güncellenebilen Flash BIOS olarak da bilinen EEPROM “Electrically Erasable Programmable Read-Only Memory” ( Elektrikle Silinebilir Programlanabilir Sadece Okunabilir Hafıza) kullanmaktadır. (Daha önceki BIOS ların çipleri güncellenebilmek için anakarttan fiziksel olarak çıkartılır ve daha yenisi ile değiştirilirdi) Bilgisayarı ilk açtığımızda çalıştırılan ilk program BIOS dur.İlk olarak bilgisayarın donanımını tarar ve test eder (Bu işlem Power On Self Test veya POST olarak adlandırılır ) Daha sonra BIOS işletim sistemini yükler. BIOS içindeki bilgiler bazı zamanlar CMOS diye de adlandırılan SETUP programı ile değiştirilebilir.Run Time Service olarak adlandırılan aynı zamanda BIOS ‘un bir fonksiyonu olan komut kümesi bilgisayarın donanımını kontrol etme işleminde işletim sistemine ve uygulama programlarına yardım eder.  BIOS ,bilgisayarın donanımı hakkında tüm bilgiye sahip olur ve bu donanımların birbirleri ile haberleşmeleri işlemini BIOS üstlenir.Örneğin ses kartı, modem gibi parçaları üzerinde barındıran bir anakart aldığınızda, anakartınızın üzerine takılı olan aygıtların listesini işletim sisteminize BIOS verir. Anakart üzerinden desteklenen bir donanımı iptal ettiğimizde ise (örneğin, BIOS'dan anakartın ses özelliğini iptal ettik) işletim sisteminiz bu aygıtı artık görmeyecektir. Diğer taraftan, BIOS bir yazılım olduğundan, anakartın dengeli + performanslı çalışması için kullanıcılara ayar yapma olanağı sunuyor.
Bu paragraftan çıkartacağımız sonucu ise şöyle özetlersek daha kalıcı olabilir: "BIOS, anakartınızın özelliklerini ve üzerine takılı olan donanımların çalışması için gereken parametreleri, kullandığınız işletim sistemine aktaran, minik bir işletim sistemidir." çeşitli BIOS üreten firmalar vardır.Bunlar: AWARD, AMI ve Phoenix BIOS. Phoenix BIOS ile AWARD BIOS birleşerek, bazı anakartlarda ikisinin ortak ürünü olan BIOS'lardan kullanılmaya başlandı.

 



P6-BXA Model Bir Anakart üzerindeki Bios

Güç Düğmesine bastıktan hemen sonra, BIOS devreye giriyor ve POST (Power On Self Test)denen kısa bir analiz-test yapıyor. Bu analiz ile birlikte, üzerine takılı olan PnP (Tak ve çalıştır) aygıtları tanımaya olanak sağlıyor. Bir aksilik olduğunda bunu size yazılı mesaj olarak ya da ses ile bildiriyor. Tahmin edeceğiniz üzere, BIOS, -diğer anlamda- PC'nin boot etmesi için gereken bir sistemdir.

2 - BIOS GÜNCELLEME NEDİR ?

  Tıpkı işletim sistemlerinde olduğu gibi BIOS'lar da hata içerebilir. Eğer anakartınız bir donanım ile çalışmayı reddediyorsa, veya uyumsuzluk yapıyorsa, bu sorunları ve(ya) hataları BIOS güncellemeleri ile gidermek mümkün. Kısacası BIOS güncellemesi, anakartınızın üreticisinin çıkardığı daha yeni BIOS sürümünü, kullandığınız BIOS ile değiştirmektir. Ortada bir sorun yokken BIOS Güncellemek pek mantıklı değil. Ama yeni özellikler gelmiştir, kritik sorunlar giderilmiştir, o zaman BIOS’u güncelleriz. BIOS güncelleme sadece sorunları gidermek için yapılan bir işlem değil.. örneğin yeni bir işlemci çıktı, anakartımız teorik olarak bu işlemciyi destekliyor. Ama işlemciyi taktığımızda, işlemcinin yanlış algılandığını görüyoruz. Bu durumda BIOS ‘u güncelleriz ve yeni işlemcimizin tam olarak algılandığını görürüz. Bu güncelleme işini, BIOS yazılımının türüne göre veya anakart üreticisine göre farklı farklı yazılımlar ile yapabilmemiz mümkün. örneğin, AWARD BIOS kullanan bir kişi, BIOS güncelleme yaparken AWDFLASH programını kullanır. Anakart üreticine göre de değişir demiştik. Asus anakartlar AWARD BIOS kullanmasına rağmen, AFLASH adında kendilerine has bir program kullanırlar.

Alıntıdır. 

İşlemci (cpu)

İşlemci için PC'nin beyni deyip durduk. Mikroişlemci veya CPU (Central Processing Unit) olarak da adlandırılan işlemciler, PC'nin beyni sayılır. Bilgisayarınızda yapılan işlemler doğrudan veya dolaylı olarak işlemci tarafından gerçekleştirilir. Eskiden işlemci PC'nin en önemli parçasıyken bir PC'nin değerini belirleyen şeyin performans ve sunduğu imkanlar olduğunu düşünürsek artık en önemli parçalarından biri diyebiliyoruz. Çünkü bir PC'nin performansını grafik kartı, sabit disk, bellek gibi bileşenler de belirlediği gibi, özellikleri de kullanılan anakarta, multimedya donanımlarına ve çevre birimlerine bağlı.Bu yüzden hızlı bir işlemci ile yavaş bir sabit disk veya grafik kartı kullanmak veya yavaş bir işlemciyle hızlı bir grafik kartı veya sabit disk kullanmak pek anlamlı olmuyor. Donanımların birbirine ayak uydurduğu, başka bir donanımın işini görmesi için nispeten daha az süre beklediği sistemler dengeli sistemlerdir. İşlemciler bir PC'de şu açılardan önemli görevler üstlenirler:

Ses Kartı

İlk IBM uyumlu PC dizayn edildiginde bir is makinesi olarak dizayn edilmisti. Dolayisiyla içerisinde bir ses isleme mimarisi bulunmuyordu. Ve bilgisayarlar uzun süre ses olarak sadece uyari mesajlarini üretebildi. Macintosh beep ve klik seslerinden daha gerçekçi sesler üretebilen eklentilerini üretti, ama PC'ler hala entegre ses sistemlerine sahip degildi. Bu yüzden hala sonradan eklenen ses kartlari kullaniliyor...

Sesin Anatomisi
Iki veya daha fazla nesne etkilestiginde, enerjisi sürekli degisen bir dalga yayar. Bu dalga etrafinda hava basinci yaratir. Ve beyin bunu ses olarak algilar.
Ses bir mikrofondan kaydedildiginde, mikrofonun diyaframina uyguladigi basinç, o anki degisimlerine bagli olarak analog bir elektrik akimina dönüsür. Böylece ses dalgasi kaydedilmis olur.

Ses Kartinin Yapisi
Modern bir ses karti içerisinde sesi kaydedecek ve olusturacak birimler içerir. Ses olusturmada iki temel yol vardir:

  •         FM synthesiser ile
  •         Dijitallestirilmis ya da örneklenmis ses ile
Ses karti içerisinde 16 bitlik (ses kartina bagli) Dijital-Analog (DAC) ve Analog-Dijital (ADC) dönüstürücüleri ve bir programlanabilir örnek zamanlayici vardir. Bilgisayar bilgiyi dönüstürücülerden okur veya dönüstürücülere gönderir. Örnek zamanlayici da dönüstürücülerin PC tarafindan kontrolünü saglar. Bu sesin örnekleme frekansini belirler.
Çogu ses karti bir veya daha fazla direk bellek erisimi (DMA) kanali kullanarak ses donanimindan yazar ve ondan okur. DMA tabanli ses kartlari çalma ve kaydetme islemi için kanallari kullanirlar. Eger kart Full-Duplex ise çalma ve kaydetme için ayri birer kanal vardir. Eger Half-Duplex ise ayni kanali paylasirlar. Bu yüzden kayit yapilirken bir seyler çalinmasi mümkün degildir.

Frekans Modülatör. (FM)
1970'lerde Stanford Üniversitesinden Dr. John Chowning ses kartlarinda kullanilan ilk frekans modülasyon teknolojisini gelistirdi. FM synthesiser'lar tasiyici denen bir sinüs dalgasi olusturur ve onu modülatör denen ikinci bir dalga ile birlestirir. Iki dalganin da frekansi esitlendiginde ortaya kompleks bir dalga çikar. Tasiyici ve modülatör dalganin degisimleri ile enstrüman sesleri olusturulabilir.

WaveTable
WaveTable sesi yaratmak için tasiyici ya da modülatör kullanmaz, gerçek enstrüman ses örneklerini kullanir. Bu örnekler enstrümanin olusturdugu ses dalgasinin dijital canlandirmasidir. ISA tabanli ses kartlari üzerindeki ROM'da bunu tasirlar, daha yeni PCI ses kartlari ise bilgisayarin kendi RAM'ini kullanir. Bilgisayar açildiginda sürücü tarafindan örnekler RAM'e yüklenirler. Böylece örnekler yenilenebilir.

Örnekleme ve Kayit
Ses karti analog bir sesi kaydettiginde, ses dalgasi dijital bilgiye çevrilip kaydedilir. Kaydedileni duymak için ses karti dijital bilgiyi alip analoga çevirir ve çikisa verir.
Analogu dijitale çevirme islemine örnekleme denir. Ses dalgasi belli araliklarla parçalara bölünür. Ve analog degeri dijital degere çevirir. Ses ne kadar fazla parçaya bölünürse yani bölünme frekansi arttirilirsa ses daha gerçekçi hale gelir.
CD'de örnekler 16 bitlik dinamik siralarda 44.1 kHz örnekleme frekansi ile saklanirlar. Bu saniyede 44100 parçalik ve genligi 16 bitlik bir sayi olan dalgadir.
Çogu ses karti sesi 16 bitlik çözünürlükte 44.1 veya 48 kHz'de örnekler. Daha düsük degerlere de inebilir. Iyi bir ses karti düsük seviyeli parazit ve Dijital-Analog Analog-Dijital dönüstürücüleri ile dikkat çeker.

Alıntıdır.

Bilgisayar Programlarının Düşmanı Virüsler

Virüs, bilgisayar programlarını istem dışı olarak etkileyen ve programların yapması gereken asıl fonksiyonlarını hiç yaptırmayan, kısıtlayan veya yanlış işlemler yaptıran yazılımlardır. Özellikle internet kullanımının yaygınlaşması, bilgisayarlar arasında sürekli bir bağın olması (ağ) virüslerin yayılmasını hızlandırmıştır. Her gün yeni birtakım virüs ortaya çıkmakta ve hızla yayılmaktadır. Virüsler genellikle assembler programlama dili ile hazırlanmış ve kapasiteleri 1 byte ile 3 KB arasındadır.
Virüslerin aktif hale geçebilmeleri için çalıştırılabilen (EXE – COM uzantılı gibi) programlara bulaşması gerekir. Virüs bulaşan bir program çalıştırıldığında, virüs belleğe taşınır ve bellekte bulunan virüs bulunduğu sürece COMMAND.COM kütüğüne bulaşmayı ilk hedef olarak görür. Virüs bir kez bu kütüğe yerleştikten sonra sistemin her açılışında kendini belleğe yüklemekte ve çalıştırılan her programa bulaşmaktadır.
Virüsler, EXE, COM, SYS, PRG, OVL, OBJ, LIB uzantılı dosyalara ve boot sektöre bulaşabilir. Bomba kısmı ise çalışmak için uygun şartların çalışmasını bekler. Buradaki uygun şart herhangi bir şey olabilir. Zamana bağlı şartlar olabileceği gibi sistemde VGA monitörün bulunması, hard diskin kapasitesi, ülke kodu gibi çok değişik şartlarda gözlenebilir. Bu tamamen virüs yazarının isteğine kalmış bir olaydır. Uygun şartlar oluşmazsa virüs sadece yayılmaya devam eder. Uygun şartlar oluştuğunda ise bomba kısmı çalışmaya başlar. Bomba kısmı sisteme zarar verebileceği gibi ekrana basit bir mesaj yazabilir veya sadece kullanıcıya şaka yapmak amacı ile zararsız etkiler yapabilir.

Microsoft Word Kullanımı

Microsoft Word XP

Office paketinin profesyonel bir yazı programı olup, masa üstü yayıncılık olarak ta adlandırılabilir. Bir kelime-işlem programı olarak kullanılıp, temelde basılı yada elektronik ortamda yayınlanacak çıktıları yaratmak için tasarlanmış bir programdır

Hareket Tuşları

* Sağ ok / Sol ok: Bir karakter sağa & Sola hareket.
* Üst ok / Alt ok: Bir satır aşağı & Yukarı hareket.
* Home / End: Satır başı & Satır sonu ..
* Page up/Page down: Bir ekran aşağı & Yukarı hareket.
* CTRL+ Sağ ok / CTRL+Sol ok: Kelime hareketi.
* CTRL+ Üst ok / CTRL+Alt ok: Paragraf hareketi.
* CTRL+ Home / CTRL+End: Belge başı & Belge sonu.
* CTRL+ Page up / CTRL+Page down: Sayfa Hareketi.

Seçim işlemleri:

* Serbest seçim: Farenin sol tuşuna basılı tutarak sürükleme & SHIFT+Yön tuşları.
* Sözcük seçimi: Seçilecek sözcüğün üzerine çift tıklama.
* Paragraf seçimiaragraf içine 3kez tıklama & Satır başına çift tıklama(fare göstergesi sağa dönükken).
* Satır seçimi: Satır başına tıklama (fare göstergesi sağa dönükken).
* Birden fazla satır seçimi: Satır başına sürükleme uygulama (fare göstergesi sağa dönükken).
* Tüm belge seçimi: Düzen ‘Tümünü seç & CTRL+A&CTRL basılıyken satır başına tıklama.

Büyük/Küçük Harf Değiştir

Seçili kelimelere; normal tümce düzeni (cümlenin ilk harfleri büyük), tümü küçük, tümü büyük yada sadece ilk harfler büyük seçenekleri uygulamak için; “Biçim-Büyük/Küçük harf değiştir” seçeneği veya SHIFT+F3 kısa yol tuşları kullanılır

Başlangıcı Büyüt

İmlecin bulunduğu paragrafın ilk karakterini büyütmek için “Biçim” menüsünde yer alan “Başlangıcı Büyüt” seçeneği kullanılır. Bu, gazete ve makalelerde sıkça karşılaşılan bir özelliktir.

Baskı Önizleme Çıktı alınmadan önce hazırlanan belgelerin sayfa üzerindeki görünümünü elde etmek için;

* “Dosya” menüsünden “Baskı önizleme” seçeneği,
* Standart Araç Çubuğunda yer alan simgesi

Not: Bu seçenekten istenilen sayıda sayfa ve sayfaların istenilen boyutta görüntülenmesi sağlanabilir. En fazla 24 (3*8) sayfa görüntülenebilir.

Madde İşaretleri ve Numaralandırma

Bu özellik yazıları maddelemek için ve listelenilen bölümleri biçimlemek için kullanılır. Bunun için “Biçim” menüsünde yer alan “Madde işaretleri ve Numaralandırma” seçeneği veya Biçimlendirme Araç Çubuğunda yer alan simgeleri kullanılır.

Not: Daha ayrıntılı madde imleri veya numaraları isteniyorsa “Madde işaretleri ve Numaralandırma” seçeneğinde yer alan Özelleştir sekmesin kullanılmalıdır. Buradaki Yazı Tipi seçeneğinden madde işaretleri veya numaralarının boyutları renkleri vb. gibi özellikleri ayarlanır. Madde işareti seçeneğinden ise istenen simge madde işareti olarak belirlenebilir. Kenarlıklar ve Gölgelendirme

Yazının ve grafik nesnelerinin kenarlıklarının düzenlenmesini&doldurulmasını sağlamak için “Biçim-Kenarlıklar ve Gölgelendirme” seçenekleri kullanılır. Değişik kalınlıklardaki çizgiler seçilebilir, bu kenarlıklara renk verilebilir. Burada 3 sekme yer alır. Birinci sekme olan Kenarlıklar sekmesinden; imlecin bulunduğu metnin etrafına kenarlık verilir. İkinci sekme Sayfa Kenarlığı sekmesidir. Bu sekmenin görevi, beldede yer alan sayfaların etrafına kenarlık eklemektir. Üçüncü sekme olan Gölgelendirme sekmesinden ise kenarlıkların içine dolgu rengi vermede kullanılır.

Dipnot & Sonnot

Genellikle tez ve kitap türündeki çalışmalardaki alıntıları, yabancı kelimeleri yada terimleri açıklamak için kullanılır. Bunların dışında yorumlar yazmak veya metin hakkında referans tanımlamak içinde kullanılabilir. Aynı belge içinde hem Dipnot hem de Sonnot kullanılabilir. Örneğin; Dipnotları açıklamalar için, Sonnotları da belge içindeki kaynakları açıklamak için kullanabiliriz.

Dipnot açıklamaları o sayfanın sonunda, Sonnot açıklamaları da belge sonunda yer alır. Dipnot & Sonnot simgelerinde otomatik numaraları kullanabileceğiniz gibi kendi seçeceğiniz simgeleri de kullanabilirsiniz.

* İmleciniz Dipnot vereceğiniz kelimenin sonunda olsun (veya kelime seçili olsun),
* “Ekle” menüsünden “Dipnot” seçeneğini tıkla,
* Çıkan iletişim kutusundaki Dipnot veya Sonnot seçeneklerinden biri seçilir,

Üstbilgi-Altbilgi

Belgeyi yazdığımız, sayfaların üzerinde ve altında bulunan alanlara Üstbilgi ve Altbilgi denir. Bu alanlar sayfa numarasının yanı sıra tarih, saat, dosya adı, logo vb. bilgiler için kullanılır. Belgeye Üstbilgi ve Altbilgi eklemek için “Görünüm” menüsü kullanılır. Ayrıca belgede yer alan sayfalarda ortak çalışma bilgileri elde etmek içinde Üstbilgi-Altbilgi özelliği kullanılır.

Sayfa Numarası Verme:

Belgede yer alan sayfalara numara vermek için “Ekle-Sayfa numaraları…” seçeneği kullanılır. Sayfa numaraları Üstbilgi-Altbilgi özelliği taşır.

Bu sekmede yer alan Konum sekmesinden sayfa numaralarının sayfanın altında mı üstünde mi yer alacağı belirlenir. Hizalama sekmesinden ise sayfa numaralarının satırın neresinde yer alacağı belirlenir. Sayfa numaraları seçeneğinde yer alan; Biçim sekmesinden sayfa numaralarının biçimi ayarlanabilir. Başlangıç seçeneğinden ise sayfa numarasının kaçtan başlanacağı belirlenebilir.

Sayfa Yapısı

Word, kullanıcılara standart özelliklere sahip bir çalışma alanı sunar. Bu yazım alanında kullanıcı normal özelliklere sahip bir yazı büyüklüğünde, normal bir yazı alanı sınırları içinde ve A4 sayfasına çıktı alacak biçimde çalışır. Ancak bu özelliklerin değiştirilmesi gerektiğinde “Dosya” menüsünde yer alan “Sayfa Yapısı” seçeneği kullanılmalıdır.

Sayfa Yapısı iletişim kutusunda 4 sekme vardır.

1 ) Kenar Boşlukları: Buradan kağıt alanı üzerindeki yazı alanını, Altbilgi ve Üstbilgi yeri düzenlenir. Ayrıca metin alanı ile kağıt sınırları arasındaki boşluklarda ayarlanabilir. Kenar boşlukları belge içindeki tüm sayfaları etkiler.

2) Kağıt Boyutu: Bu sekmeden, kağıt boyutu seçilir (A4,A3 vb). Kağıt boyutu genellikle A4 seçilmelidir. Ayrıca kağıt yönlendirmesi de (Yatay-Dikey) buradan ayarlanabilir.

3) Kağıt Kaynağı: Burada yazıcının aldığı kağıdın tipi ve kağıt besleme

tipi ayarlanır. İlk sayfa ve diğer sayfalar kısmında sayfaların, yazıcıya beslenmesinin nasıl olacağı belirlenir. Yazıcıya göre gelen varsayım seçenek, kağıtların otomatik olarak beslenmesini sağlar. Kağıdın yazdırma yöneticisinden kontrollü olarak yazdırılması isteniyorsa o zaman Elle besleme seçeneği seçilir. Uygulama yeri seçeneğinden düzenlemelerin belgenin hangi bölgesine uygulanacağı belirtilir.

4) Anahat: Bu kısımda; tek sayfa, çift sayfa, üstbilgi, altbilgi vb. düzenlemeler yapılır.

ÇİZİM ARAÇ ÇUBUĞU

1)Nesneleri gruplandırmak & çözmek, nesnelerin sıralamasını ayarlamak için vb. özellikler için kullanılan seçenektir.
2)Birden fazla çizim nesnesini seçmek için kullanılır.
3)Seçili nesneleri serbest döndürmeye yarar.
4)Tüm geometrik ve daha fazla çizim nesnelerinin bulunduğu seçenektir. Burada hazır şekiller, kare, küp, oklar, konuşma balonları..vb. şekiller bulunur.
5)Çizgi
6)Ok
7)Dikdörtgen
8)Oval
9)Metin kutusu
10)Wordart nesnesi eklemek için kullanılır.
11)Küçük resim eklemek için kullanılır.
12)Çizim nesnelerine dolgu rengi vermede kullanılır.
13)Çizgi rengi
14)Yazı tipi rengi
15)Çizginin kalınlığını belirler.
16)Çizginin tipini belirler.
17)Çizilen çizginin ok tipini belirler.
18)Nesneleri gölgelendirmek için kullanılır.
19)Çizim nesnesini 3 boyutlu hale getirir.

Notlar

* Seçili nesneleri silmek için DELETE tuşu kullanılır.
* Birden fazla nesneyi aynı anda seçmek için SHIFT tuşu kullanılır.
* Nesnelerin kopyasını çıkarmak için CTRL tuşu basılıyken nesnelere sürükleme uygulanır.
* Nesneleri taşımak için fare veya yön tuşları kullanılır. Daha hassas taşımalar için CTRL+Yön tuşları kullanılır.
* Nesnelere metin eklemek için nesne alt menüsünden “Metin ekle” seçeneği kullanılır.
* Nesnelerin sıralamasını ayarlamak için “Nesne alt menüsü-Sıra” veya “Çiz-Sıra” seçeneği kullanılır.
* Birden fazla nesneyi tek bir nesne haline getirmek için nesneler seçildikten sonra “Çiz-Gruplandır” veya nesne alt menüsünden “Grup” seçeneği kullanılır. Grubu çözmek için yine aynı seçenekler kullanılır.

Dosya Uzantıları ve Kullandıkları Programlar

$$$, TMP: Geçici dosya (herhangi bir program tarafından oluşturulmuş geçici dosyalardır)

Al: Adobe Illustrator Dosyası (Adobe Illustrator)

AIF, AIFF, AIFC: ses dosyası (media player)

ANI: hareketli kursör dosyası (Denetim masası-fare kısmından mouse göstergesi olarak kullanılabilir)

ARJ, A01, A02, A.. : Sıkıştırılmıs dosya (Arj, WinARJ)

ASF: Film dosyası (Media Player)

AU: Ses dosyası (media player, Real player)

AVI: Film Dosyası (Media player, Real player, Divx, Quicktime gibi Programlarla Açılabilir)

Bak: Yedek Dosya (Not defteri gibi Programlarla Açılabilir)

Bas: Programlama Dili Dosyası (Basic, Visual Basic)

BAT: Çalıştırılabilir Dosya (Çift Tıklanarak Çalıştırılabilir)

Bmp: Resim Dosyası (Paint Gibi Resim İşemem Programlarıyla Açılıp Değiştirilebilir)

C, Cpp, H, Hpp: Programlama Dili DOsyası (C, C++ Builder, Visual C)

Cab: Sıkıştırılmış Dosya (Çift Tıklanarak İçeriği Görüntülenebilir)

CBL: programlama Dili Dosyası (Cobol)

Cda: Müzik Cd Sinden Alınmış Ses Dosyası (Media Player)

Cdr: Corel Draw Grafik Dosyası (Corel Draw)

Cfg: Ayar Dosyası (Not Defteri Gibi Editörlerle Açılabilir)

Chk: Scandisk ve chkdsk tarafından oluşturulmuş dosya (Diskte Oluşan hatalı bilgilerin kaydedildiği dosya işinize yaramayacağından silebilirsiniz)

Cmh: Derlenmiş Html Dosyası (Çift Tıklanarak İçeriği Görüntülenebilir)

Cls: Programlama Dili Dosyası (Visual Basic)

Cnt: help Dosyası İçeriği (Winhelp)

Com: Çalışıtırılabilir Dosya Program Dosyasıdır (Çift Tıklanarak Çalıştırılabilir)

Cpl: denetim masası Uygulaması (Windows/System Klasörüne Kopyalandığında Denetim masası tarafından Açılır)

Cur: Mouse Kursörü (Bazı Resim İşleme Programlarıyla Açılabilir)

Dat: veri dosyası (bazı programlar verilerini bu uzatıyla saklarlar)

DB, DBF, DB2: veritabanı Dosyası (Access, Fox Pro, Dbase, Paradox Gibi Veri Tabanı Programlarıyla Açılır)

Dll, 386, VXD, SYS, DRV: Sistem Dosyaları (Windows'a Veya Başka Programlara Ait Sistem Dosyalarıdır. BİLİNÇSİZCE SİLİNMEMELİDİR)

Doc: Word Dosyası (Microsoft Word, Word Pad)

Dot: Word Şablon Dosyası (Microsoft Word)

Dwg, Dxf: Autocad Çizim Dosyası (AutoCAD)

Err: hata kayıt dosyası (Not Defteri Gibi Editorlerle Açılabilir)

Fon: Yazı Tipi DOsyası (WINDOWSFonts Klasörüne Kopyalandığında Yazı Tiplerine Eklenir)

Gif: Hareketli veya Sabit Resim Dosyası (Paint Acdsee Gibi Resim işleme Programlarıyla Veya İnternet Explorer Gibi Browserlerle Açılabilir)

Grf: Grafik Dosyası (Micrograft)

GZ: Sıkıştırılmış Dosya (Gzip)

Hlp: Yardım Dosyası (Winhelp)

Htm, Html: WEb SAyfası (Internet Explorer, Netscape Navigator Gibi Browserlerle İçeriği görülebilir, Front PAge, Word Gibi Programlarla İçeriği Değiştirilebilir)

ICL: Çok sayıda Simge Barındıran Dosya (İçinde Bulunan Simgeler Windows Kısayollarında Kullanılabilir)

Ico: Simge DOsyası (Bazı Resim işleme Programlarıyla Açılabilir)

IDX, NDX: Veri tabanı index dosyası (Veri tabanları Tarafından Yardımcı Dosya Olarak Oluşturulur)

INF: Windows Donanm Bilgisi Dosyası

INI: Ayar Dosyası (Not Defteri Gibi Editorlerle Açılabilir)

Iso: Sıkıştırılmış Cd Dosyası (Win Image Gibi Programlarla İçeriği Görülebilir Yada Cd`ye Yazılabilir)

Jpg, Jpeg: Resim Dosyası (Paint, Acdsee Gibi Resim İşleme Programlarıyla Açılabilir)

Lnk: Kısayol Dosyası (Çift Tıklanarak Çalıştırılır)

Lzh: Sıkıştırılmış Dosya (Lha)

Mdb, Mde: Veritabanı dosyası (Microsoft Access)

mid: Nota içeren Müzik Dosyası (Media PLayer, real Player, Winamp gibi Programlarla Çalınabilir)

Mov: Film Dosyası (Media Player, Real Player İzlenebilir)

Mp3: Müzik Dosyası (Winamp, Media Player Gibi Programlarla Çalınabilir)

MPG, MPeg: Film Dosyası (Media Player, Real Player, Quick Time Gibi Programlar İzlenebilir)

Ocx, Vbx: Activex Kontrolleri (Visual Basic, Delphi gibi Dillerde Kullanılır)

Pas: Programlama Dili Dosyası (Pascal, Delphi)

Pcx: Resim Dosyası (Paint Shop Pro Ve Photoshop Gibi PRogramla Açılabilir)

Pdf: Pdf Dökümanı (Adobe Acrobat Reader)

Pif: Dos Programları İçin Ayar Dosyası (Çift Tıklanarak Çalıştırılabilir)

PPT, Pps: Powerpoint Animasyon Dosyası (PowerPoint)

Psd: Adobe photo shop dosyası (Adobe Photo Shop)

Psp: Resim Dosyası (Paint, Photo Shop Pro)

PWA, Pwl, Pwd: Şifrelerin Kaydeildiği Dosya (Özel PRogramlarla İçerdiği şifreler Görülebilir)

Ra, Ram: Ses Dosyası (Real Player)

Rar: Sıkıştırılmış Döküman (Winrar)

Rtf: Döküman (Word Pad, Word Gibi Kelime İşlemciler Açılabilir)

Scr: Ekran Koruyucu (Windows Klasörüne Kopyalanarak Ekran koruyucu Olarak Kullanılabilir)

Swf: Animasyon Dosyası (macromedia Flash)

Swp: Takas Dosyası (Bellek Yetmediğinde Windows Tarafından Kullanılır)

TIF, TIFF: Resim DOsyası (Paint Pro, Photo Shop Gibi Resim İşleme Programlarıyla Açılabilir)

TTF: Yazı Tipi (Çift Tıklanarak İçeriği Görüntülenebilir)

Txt: Formatsız Metin DOsyası (Not Defteri, Word Pad VE Word Gibi Programlarla Açılabilir)

Vbs: Visual Basic Script Dosyası (Çift Tıklanarak Çalıştırılabilir. NOt DEfteri, Visual Basic Gibi Programlarla İçeriği Değiştirilebilir)

Waw: Ses Dosyası (Winamp, Media Player Gibi Programlarla Dinlenilebilir)

Wks: Microsoft Works Hesap Tablosu (Microsoft Works)

Wma: Ses Dosyası (Media Player)

Wmf, Emf: Grafik Dosyası (Paint Shop Pro, Photo Shop Gibi Resim Editorleri ile Açılabilir)

Wps: Microsoft Works Dökümanı (Microsoft Works)

WRI: Döküman (Word PAd, Word Gibi Kelime İşlemcilerle Açılabilir)

Xlm: Excel Macro Tablosu (Microsoft Excel)

Xls: Excel HEsap Tablosu (Microsoft Excel)

Xlt: Excel Şablon Dosyası (Microsoft Excel)

Zip: Sıkıştırılmış Dosya (Winzip)