Kolon ve kirişlerden meydana gelen taşıyıcı sistem yüksek dereceden hiperstatiktir. Düşey yükler altında kat çerçevesi göz önüne almak gibi basitleştirici kabullerle hiperstatiklik derecesi düşürülürse de, hiperstatik sistemin çözümü için elemanların atalet momentleri oranının dolayısıyla kesit boyutlarının bilinmesi gerekir. Bu işlem, bazı basit hesaplar sonucu, elemanlara yaklaşık boyutlar verilerek gerçekleştirilir. Projelendirmede, seçilen boyutlara göre elemanların betonarme kesit hesapları yapılır ve donatılır. Bu aşamada ön boyutlandırma verilen kesitler yetersiz kalırsa, boyutların değiştirilip statik hesapların yinelemek ya da boyutları değiştirdiği halde, yanlış olduğunu bilerek eski kesit tesirlerini kullanmak seçenekleri ile karşı karşıya kalır. Her iki seçeneğinin de kötü olduğu açıktır. Buna dayanarak elemanlara ön boyut verme işlemi tamamen mühendislik tecrübesine dayanan bir olgudur.

Bazen de mimari istekler (kolon ve kirişin bölme duvarlar içinde kalması gibi), imalat kolaylığı için öngörülen koşullar (kolon ve kiriş kesitlerinin katlar arasında mümkün mertebe az değiştirilmesi, kirişlerin pencere üstü lentosu görevini yapması gibi) boyut seçimindeki serbestlikleri sınırlayabilir.

Tecrübeler ve hesaplamalar sonucu bazı koşulların sağlanmasıyla ön boyutlandırma yapılabilir.

KİRİŞLER:
Kirişlerin genişliği A.B.Y.Y.H.Y (afet bölgelerinde yapılacak yapılar hakkında yönetmelik) e göre en az 25 cm olmalıdır. Ayrıca TS 500 e göre sehim hesabı gerektirmeyen kriter esas alınarak kiriş yüksekliği açıklığının yaklaşık onda biri ile on iki de biri alınabilir. Mevcut bina içerisinde yer alan en uzun açıklıklı kirişin onda biri alınması uygundur. Örnek olarak bina içerisinde en uzun kiriş 4.8 m ise kiriş yüksekliği h=480/10»50 cm alınması uygundur.

KOLONLAR:
Kolonların boyutu  A.B.Y.Y.H.Y göre genişliği 25 cm ve kesit alanı 750 cm2 az olmayacak şekilde (min boyut 25x30) belirlenir.
Kolonlara eksenel yüke göre ön boyut verilmesi gerekir. Kolon kesitlerinin belirlenmesi için, kolonların yük etki alanlarından (yük alanı belirlenmesinde; kolonun komşu kolonlarla birlikte ortasından geçecek eksenlere göre ortaya çıkan alanlar kullanılır.) hareket ederek taşımaları gereken normal kuvvet bulunur ve ek olarak gelecek eğilme momenti için α (>1) katsayısıyla çarpılarak kesit belirlenmeye çalışılır. Ayrıca deprem bölgeleri için A.B.Y.Y.H.Y göre kuşatılmış kolon, güçlü kolon tahkiklerinin de yapılabilmesi için yaklaşık hesaplama sonucu bulunan kesitlerin % 30 artırılması tavsiye edilir.

Buna göre;



fci=0.85xfcd+0.01xfyd  olmak üzere kesit alanı ortaya çıkar. α  en üst iki kat için; köşe ve kenar kolonlarda α=2, orta kolonlarda α=1.5, en alt iki kat için; köşe ve kenar kolonlarda α=1,5 orta kolonlarda α=1.2.

Ayrıca A.B.Y.Y.H.Y göre;



de kesit boyutu ortaya çıkar. Bu iki durumdan hangisi daha büyük boyut verirse o seçilmelidir.

Ayrıca deprem etkilerinin karşılanmasında, istenilen kuvvetli kolon-zayıf kiriş özelliğine uyan bir taşıyıcı sistem elde edilmesi için, kolon kesitlerinde aşırı ekonomiye kaçınılmaması uygundur. Seçilen boyut %30 artırılarak, boyutlar 5 cm katı olarak seçilir.

KİRİŞ ve DUVAR YÜKLERİ

50cm yükseklikli 19 cm dış duvar için   Kiriş ve dış duvar zati ağırlığı  = 12 kN/m

50cm yükseklikli  9 cm iç duvar için      Kiriş ve dış duvar zati ağırlığı  = 10 kN/m

 DÖŞEME YÜKLERİ

Döşemelerde ise zati ağırlık ve hareketli yük vardır. Kolon etki alanında bulunan ilgili döşemenin daha önce hesaplanan zati yükü ve hareketli yükleri dikkate alınır.

 KOLON YÜKLERİ

Kolonlar, katlardan döşeme ve kiriş yüklerini alarak ve bu yükleri kattan kata taşıyarak temele iletirler. Başlangıçta yaklaşık olarak kolon ağırlığı 10 kN olarak alınabilir.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

Örnek

D101 döşemesi hf=15 cm için kaplama dahil  g=5.25 kN/m2    q=3.5 kN/m2   

Düşük döşeme hf=15 cm için kaplama dahil    g=7.5 kN/m2     q=3.5 kN/m2   

Merdiven sahanlığı hf=15 cm için kaplama dahil    g=5.25 kN/m2     q=3.5 kN/m2   

Merdiven kendisi için kaplama dahil                       g=7.85 kN/m2     q=3.5 kN/m2   

K101 kiriş ve üzerinde bulunan duvar yükü için zati ağırlık gkiriş+dış duvar= 12 kN/m

İç kiriş ve üzerinde bulunan duvar yükü için zati ağırlık gkiriş+iç duvar= 10 kN/m



S1 kolonuna gelen yük hesabı:

Döşemeden gelen yük: Ng=5.25x(2.0x1.5)=15.75 kN

                                      Nq= 3.5x(2.0x1.5)= 10.5  kN

Kirişlerden ve duvardan gelen yük: Ng=12x(2.25+1.5)= 45 kN

Kolon zati ağırlığı         Ng= 10 kN

                       Toplam= Ng=15.75+45+10= 70.75 kN  ve  Nq=  10.5 kN    Nd= 1.4xNg+1.6xNq

İşletme içinde ortaya çıkan ayak burkulması, düşme, çarpma gibi iş kazalarının çoğu kullanılan merdivenlerin uygun açı ve ölçülerde olmamasından kaynaklanıyor. Örnek: 50º ile  65º dereceler arasında merdiven açısı asla kullanılmamalıdır. Bu açılar arasında olan merdivenler ergonomik olarak insanlara uygun değildir ve eğer çok dikkatli olunmaz ise kaza kaçınılmazdır. Ne yazık ki işletmelerde yer darlığı nedeni ile bu açılarda pek çok merdiven bulunmakta ve bundan ötürü ortaya çıkan kazalarda yöneticiler pek şaşarak işçiyi suçlamaktadır. Bu sayfada size ergonomik açıdan işletme içi merdiven ölçüleri ne olmalıdır sorusuna cevap vermeye çalışacağım.

Yukarıdaki resimde ideal şartlarda işletme içi merdivenlerde başlıca uygulanması gereken ölçüler verilmiştir. Elbette bu ölçülerin uygulanamayacağı alanlarda bazı ölçüleri farklı uygulamak gerekebilir ancak bu ölçülerin limitleri vardır ve bunun dışına çıkılmamalıdır.

Bir merdivende iş güvenliği açısından en önemli faktör merdivenin açısıdır. Mekanın elverdiği açı ne ise o bölgede kullanılabilecek merdiven tipi belirlenmelidir. Yandaki grafikten bu açıların ne olması gerektiğini bulabilirsiniz. 90º - 75 º arasında yapıya bağlı kedi merdiveni. 75º - 65 º arasında portatif merdivenler. 65º - 50 º arası hiçbir tip merdiven kullanılmamalı 42º - 38 º arasında basamaklı merdivenler. 38º-30 º arasında halka açık alan merdivenleri 30º - 15 º arası mümkünse kullanılmamalı. 15º - 0 º  arasında sadece rampa kullanılmalıdır.

Merdiven basamak yüksekliği işletmelerde maksimum 200 mm (tercihen 180 mm) olmalıdır. Kamusal alanda (Halkın dolaştığı yerlerde) ise  bu yükseklik en fazla 150 mm olabilir. Basmak yüksekliği azaldıkca basamak genişliği artar. Bu ilişkiyi aşağıdaki gibi formüle edebiliriz. 2*Y+G = 610 Burada Y= Basamak yüksekliği, G= Basamak genişliği Örnek: Basamak yüksekliği 180 mm olan bir merdivenin genişliği ne olmalıdır G=610 - 2*180  => G= 250 mm. Merdivenlerde dikkat edilecek diğer önemli hususlar. Basamaklar eşit aralıkta olmalı Basamaklarda baklavalı sac veya ızgara kullanılmalı (düz sac kullanılmamalı) Açık alanlarda yağmurda su birikmemesi için basamaklarda baklavalı sac değil ızgara kullanılmalı . Basamakların minimum uzunluğu 600 mm olmalı. (700 mm tercih edilmeli) 15 basamaktan fazla olmamalı. Eğer fazla basamak gerekiyorsa aralara sahanlıklar koyulmalıdır.

KEDİ MERDİVENLERİ Özellikle işletme içinde bulunan vana bakım platformu vs. gibi çok sık kullanılması gerekmeyen mahallere ulaşmak için kedi merdivenleri kullanılır. Bu merdivenlerde en önemli husus tırmanılacak yerin yüksekliği 2.5 metreden fazla ise bu merdivenlerde mutlaka emniyet kafesi bulunması gereğidir. Diğer önemli husus bu medivenlere bir den fazla kişi tırmanması gerekiyorsa merdiven üzerinde aynı zamanda sadece bir kişinin tırmanıyor olmasıdır. (Birinci kişi platforma ulaştıktan sonra diğer kişi tırmanmaya başlamalıdır.) İdeal bir kedi merdiveni yanda belirtilen ölçülerde olmalıdır.

kaynak:http://www.muhendislikbilgileri.com

300 Dozlu Beton	Bir metreküp beton karışımı içine 300 kg (6 adet 50 kg’lık torba) çimento konulan betondur. Doz esasına göre sınıflandırma (150, 200, 250, 300, 350, 400, 450, 500, 550, 600 dozlu) beton gibi.
B300 Betonu (C25)	Bir santimetre kare alana 300 kg mukavemete dayanabilen betondur. Mukavemete göre sınıflandırma B160 (C14), B225 (C18), B300 (C25) betonu gibi. Burada mukavemet esastır. Karışımdaki çimento miktarı (doz)’a bağlı değildir.
BS, 25 Betonu	Taban çapı 15 cm ve yüksekliği 30 cm olan (Suda 20 derece sıcaklıkta saklanmış deney silindirinden elde edilen) 28 günlük silindir basınç dayan›m›; 250 kg/cm2 olan veya eşdeğer küp basınç dayanımı 300 kg/cm2 olan normal nitelikli betondur. (TS 500)

1. DOZ’A GÖRE BETONLARIN SINIFLANDIRILMASI

Betonda dozajlarına göre aranılacak 28 günlük en düşük basınç kırılma dirençleri laboratuvar şartlarında aşağıdaki gibidir.

Dozajlar	Wb kg/cm2	Kb kg/cm2
250	120	100
300	160	140
400	225	195

2. MUKAVEMET’E GÖRE BETONLARIN SINIFLANDIRILMASI

Tanımı	Wb kg/cm2	Kb kg/cm2	Kb kg/cm2
B 300 (C20)	300	240	iyi Beton
B 225 (C18)	225	195	Normal Beton
B 160 (C14)	160	140	Normal Beton

Wb = 28 Günlük küp (20 x 20 x 20 cm’lik) basınç kırılma direncidir.

Kb  = 28 Günlük silindir (D = 15 cm H = 30 cm) basınç kırılma direncidir.

CEN:(Commite European de Normalizatıon,Avrupa Standardizasyon Komitesi)

1961 yılında 6 at VE 7 EFTA ülkesinin standardizasyon kuruluşları tarafından kurulmuştur.

CEN yapısında CEN üyeleri Bağlı Üye statüsündeki AT ve EFTA üyesi olmayan ülkelerin standart

teşkilatları, AT, ETFA, CENELEC, ETSI ve ortak üyeler(oy hakkı yok) CEN genel kurulunda temsil edilir .

Avrupa’ da standardizasyon çalışması, Avrupa Elektronik Standardizasyon Komitei (CENELEC) Avrupa

Telekominikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI) ve CEN tarafından yürütülmektedir. Diğer iki kuruluşun

faaliyet alanına giren elektronik ve telekominikasyon sektörleri haricinde kalan alanlarda standardizasyon

çalışmaları CEN tarafından yürütülmektedir. Ayrıca CEN, CENELEC ve ETSI arasında imzalanan

anlaşma gereği bu üç kuruluş belli ortak konularda ortak çalışma yaparak standart hazırlayabilmektedir.

CENELEC: (European Committee for Electrotechnical,Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi)

1973 yılında Belçika hukuku altında kar amacı güdülmeden kurulmuştur. CENELEC büyük bir sektör olan

elektronoloji alanına yönelik olarak Avrupa Standartları yayınlanarak Avrupa Ekonımik Alanında (EEA)

elektrik ve elektronik mamül ve hizmetlerin pazara giriş kriterlerini belirlemektedir. İmal edilmiş mamüllerin

%22’si elektronik olduğundan veya elektrik enerjisiyle çalıştığından ötürü bu sektör topluluk açısından

büyük önem taşımaktadır.

CENELEC standardının %58’i bir kelimesi dahi değiştirilmeden doğrudan Uluslararası Elektronik Komitesi

(IEC)’den alınmaktadır. Buradan anlaşılacağı üzere CENELEC Avrupa’da yerli imalatçı ve üreticiler kadar

Avrupa dışındaki tedarikçilere de açık olan bir elektronik pazarın oluşumuna yardım etmektedir.

ISO: ( International Organization For Standardization)

Bugün yeryüzünde yürürlükte olan Uluslararsı standartların %70’i Uluslararsı Standardizasyon Kuruluşu

ve Uluslararası Elektroteknik Komisyonu tarafından hazırlanmıştır . Diğre %30’luk kısmı ise başta

Uluslararsı Telekomunikasyon Birliği (ITU-International Telekomunication Union) olmak üzere 24

uluslararsı kuruluş tarafından hazırlanmıştır. ITU diğer 24 kuruluş içinde en aktif olanıdır. ISO, IEC ve ITU

bir çok alanda işbirliği yapmakta ve global standardizasyonunun zirve kuruluşlarını oluşturmaktadırlar.

ISO. 1947 yılında kurulmuş ve merkezi Cenevre’dedir. 134 ülkenin üyesi olduğu bu kuruluşun hazırlamış

olduğu uluslararsı standart sayısı 12.000’i geçmiş durumdadır.

IEC: (İnternational Electrotechnical Commission)

1906 yılında kurulmuş ve merkezi Cenevre’dedir. 61 ülkenin üyesi olduğu bu kuruluşa, TSE 1956’dan beri

üyedir. 5000’e yakın Uluslararası Standart hazırlamış olan bu kuruluş elektrik, elektronik ve ilgili

teknolojiler alanlarında görev yapmaktadır. Bazen konunun önemi, hazırlayan kuruluşun itibarı ve

uluslarası tanınmışlığı dolayısıyla bazı önemli milli veya bölgesel kuruluşların hazırlamış olduğu

standartlar da uluslararsı standartlar olarak kabul görmektedir. Bu tür bazı standartları geliştiren teşkilatlar

olarak şunları sayabiliriz: ASTM, IEEE, DIN, ASME, SAE NFPA gibi.

(1) Soğutma sistemlerinin işletme karakteristliklerine ve enerji ekonomisine göre ayarlarının doğru yapılması gerekir.
(2) Soğutma sistemlerinin, bina sahibi, yöneticisi veya enerji yöneticisinin sorumluluğu altında, ilgili standartlarda belirtilen sistemin gerektirdiği periyodik kontrole, teste ve bakıma tabi tutularak raporlanması şarttır.
(3) Soğutma sistemi işletmecisinin, çevre bilinci de dahil olmak üzere, soğutma sisteminin çalışmasını sağlayacak ve arıza halinde doğru önlemleri alabilecek olması bakımından, bu konu hakkında düzenlenecek olan eğitimlere katılarak belge alması zorunludur.
(4) Soğutma sisteminde kullanılan cihaz ve ekipmanlardan 20 yılını dolduran sistemlerin iyileştirilmesi veya değişimleri şarttır.

(1) Soğutma ihtiyacı 500 kW’dan ve soğutulacak toplam kullanım alanı 2000 m2′den büyük olan ticari ve hizmet amaçlı yeni yapılacak binalarda merkezi soğutma sistemi tasarımları yapılır.
(2) Soğutma sistemlerin tasarımında seçilecek olan soğutucu akışkanların TS EN 378 serisi standardlarına uygun olması gerekir.
(3) Soğutma sistemleri tasarımında, kısmi yüklerde bile yüksek verimlerle çalışacak sistem seçimi yapılır.
(4) Soğutma sistemi tasarım aşamasında soğutma grubu seçimi, enerji tüketimleri ve sera etkisinin yanı sıra, tüm ünitelerde ESEER değerlerine göre yapılır.

(1) Isıtma merkezinde yakıt türüne göre gerekli olan temiz havanın sağlanması ve egzost havasının atılabilmesi için gerekli havalandırma sağlanmalıdır. Bunun için;

a) Temiz hava giriş bacası ağzının zemin düzeyinde, pis hava atma bacası ağzının ise tavan düzeyinde olmasının sağlanması,

b) Isıtma merkezinde, duman bacası kesitinin %50′sinden az olmamak üzere 50 kW’a kadar 300 cm2, sonraki her kW için 2,5 cm2 ilave edilerek bulunan değerde taze hava emiş menfez kesiti, duman bacası kesitinin %25′i kadar da egzost baca kesiti olması,

c) Katı yakıtlarda mutlaka doğal havalandırma yapılması, yanma veriminin düşük olduğu durumlarda ilave olarak mekanik havalandırma yapılması

gereklidir.

ç) Kazan dairelerinde doğal havalandırmanın yapılamadığı durumlarda cebri havalandırma uygulaması aşağıda belirtilen şekilde yapılır.

1) Sıvı yakıtta havalandırma kapasitesinin kazanın her kW’ı için 0,5 m3⁄h olması gerekir.

2) Mekanik havalandırmalı sıvı yakıtlı kazan dairesindeki vantilatör kapasitesinin, brülör fan kapasitesi ile aspiratör kapasitesi toplamından %10 fazla olması ve vantilatörün brülörle eş zamanlı çalışması sağlanır.

3) Sadece egzos yapacak şekilde çalışan bir mekanik havalandırma yapılamaz.

(2) Kazanlarda, biri işletme döneminin başlangıcında, diğeri ortasında olmak üzere yılda en az iki kez baca gazı analizi, bir kez de sistem bakımı yaptırılır, sistem performansının kontrolü yapılarak raporlanır.

(3) Kazanlarda, baca gazı sıcaklığının işletmeci veya yönetici tarafından izlenebilmesi için kalibrasyonu yapılmış baca gazı termometresi kullanılır. Baca gazı sıcaklığı, kazanların 9 uncu maddenin dokuzuncu fıkrasında belirtilen, kazan verim sınıflarının altında verimlerde çalışmalarına sebep verecek değerden fazla olamaz.

(4) Kazanların yakıt cinsine göre dönüşümleri verimlerinde düşüşe sebep olacak ise bu dönüşümler yapılamaz. Yapılacak kazan dönüşümlerinde, kazan verimleri, dönüşüm öncesinde ve sonrasında raporlanmalıdır.

(5) Bina sahibi, yöneticisi veya enerji yöneticisi, ısıtma sistemlerinin, ilgili yönetmelik ve⁄veya standartlarda belirtilen periyodik kontrole, teste ve bakıma tabi tutulmasını ve ilgili mercilere raporlanmasını sağlar.

(6) Isıtma sisteminde kullanılan katı yakıtlı kazanlardan 15 yılını, sıvı ve gaz yakıtlı kazanlardan 20 yılını dolduran kazanların değişimleri şarttır.

(7) Mevcut merkezi ısıtma sistemli binaların bağımsız bölümlerinde sıcaklık kontrol ekipmanlarının kullanılması durumunda, ısıtma tesisatı pompa grupları zamana, basınca veya akışkan debisine göre değişken devirli seçilir.

(1) Isıtma sistemleri tasarımında kullanılacak olan ısıl geçirgenlik katsayıları 9 uncu maddede belirtilen şartlara göre hesaplanarak belirlenir.
(2) Isıtma sistemi tasarım hesapları TS 2164 standardına göre yapılır.
(3) Yeni yapılacak binalarda; toplam kullanım alanının 1.000 m2′den büyük olması halinde merkezi ısıtma sistemi yapılır.
(4) Merkezi ısıtma ve⁄veya kullanım alanı 250 m2′nin üstünde olup bireysel ısıtma sistemine sahip gaz yakıt kullanılan binalarda; yoğuşmalı tip ısıtıcı cihazlar kullanılır.
(5) Merkezi ısıtma sistemi ile ısıtılan binalarda, sıcaklık kontrol ekipmanları ile ısı merkezinde iç ve⁄veya dış hava sıcaklığına bağlı kontrol ekipmanlarının kullanılması zorunludur.
(6) Binaların ısıtma tesisatında kullanılan pompa grupları, zamana, basınca veya akışkan debisine göre değişken devirli seçilir.
(7) Merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda, merkezi veya lokal ısı veya sıcaklık kontrol cihazları ile ısınma maliyetlerinin ısı kullanım miktarına bağlı olarak paylaşımını sağlayan sistemler kullanılır.
(8) Merkezi ısıtma sistemine sahip binalardaki ısıtma kazanı bacası ölçüsü; atık gaz kütlesi, atık gaz sıcaklığı ve gerekli atık gaz basıncına göre TS 11389 EN 13384-1, TS 11388 EN 13384-2 standartlarındaki yöntemlere uygun olarak hesaplanarak bulunur.
(9) Merkezi ısıtma sistemine sahip binalardaki kazan verimleri; katı yakıtlı kazanlarda %75′den, sıvı ve gaz yakıtlı kazanlarda, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca 5⁄6⁄2008 tarihli ve 26897 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sıvı ve Gaz Yakıtlı Yeni Sıcak Su Kazanlarının Verimlilik Gereklerine Dair Yönetmeliğin 7 nci maddesinde belirtilen 2 yıldız (**) verim sınıfından daha düşük olamaz.
(10) Merkezi ısıtma sistemlerinin yerleşimleri TS 2192 standardına; gaz yakıt kullanan sistemlerin yerleşimi de TS 3818 standardına göre yapılır.
(11) Merkezi ısıtma sistemlerinde, kazana geri dönüş su sıcaklığı ile dış hava sıcaklık kontrolünü yaparak sistem ekonomisi sağlayacak sistemlerin seçilmesi gerekir.
(12) Merkezi ısıtma sistemlerinde kullanılacak sıvı veya gaz yakıtlı cebri üflemeli brülörlü kazanlarda;
a) 50 kW – 500 kW arasında ısıtma kazanı kapasitesine sahip sistemlerde iki kademeli veya oransal kontrollü brülörler,
b) 500 kW ve üzerinde ısıtma kazanı kapasitesine sahip sistemlerde oransal kontrollü brülörler,
c) 1500 kW üzerinde üstünde yakma yönetim sistemleri ve baca gazı oksijen kontrol sistemi
kullanılır.
(13) 500 kW ve üstü ısıtma kazanlarında, zaman içerisinde kazan ve tesisat içerisinde oluşan ve kazan verimliliğini düşüren kireçlenmeyi önlemek amacıyla su yumuşatma⁄şartlandırma sistemlerinin kurulması gerekir.
(14) Isıtma kapasitesi 100 kW ve üzerindeki katı yakıtlı kazanlarda verimlilik araştırılarak otomatik yakıt besleme sistemi kullanılır.
(15) Isıtma kapasitesinin 100 kW ve üzerinde olması halinde, ilk yatırım ve işletme maliyetleri ile birlikte enerji ekonomisi analizleri sonucunda daha ekonomik olduğu raporlanan, mekanik ve elektronik olarak birbirleri ile haberleşmeli çalışan, ihtiyaca göre kaskad kazan sistemleri kullanılabilir.

(1) Havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin işletme ve bakımında TS 5895′e uyulur.
(2) Havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin yerleşimlerinde TS 3420 ve ilgili Avrupa Standardlarına uyulur.
(3) Havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin, bina sahibi, yöneticisi veya enerji yöneticisinin sorumluluğu altında, ilgili standartlarda belirtilen sistemin gerektirdiği periyodik kontrole, teste ve bakıma tabi tutularak raporlanması şarttır.
(4) Havalandırma ve iklimlendirme sistemi işletmecisinin, çevre bilinci de dahil olmak üzere, havalandırma ve iklimlendirme sisteminin çalışmasını sağlayacak ve arıza halinde doğru önlemleri alabilecek olması bakımından, bu konu hakkında düzenlenecek olan eğitimlere katılarak belge alması zorunludur.
(5) Hava kanalları sızıntı limitleri TS EN 1507 ve TS EN 12237′ye göre belirlenir ve raporlanır.
(6) Klima santrallerinde kullanılan filtre sistemleri üreticisi tarafından belirtilen sürelerde temizletilir veya değiştirilir ve bu durum raporlanır.

(1) Havalandırma ve iklimlendirme sistemleri tasarımında TS 3419 ve ilgili Avrupa Standartlarına uyulur.
(2) İçerisinde insan bulunan ve ısıtma döneminde içeri üflenen havanın nemlendirilmesi öngörülmüş binalarda, üflenen havanın mutlak nemini 1 kilogram kuru hava için 10 gram veya daha az düzeyde ayarlayabilen kalibrasyonu akredite edilmiş bir kuruluş tarafından yapılmış kontrol cihazı bulundurulur.
(3) Konut dışı amaçlı kullanılan bir binada, çok farklı kullanıma sahip mekanlar veya mekan gruplarının havalandırılması için bağımsız sistemler kurulabilir.
(4) Konut dışı amaçlı kullanılan binanın bir mekanındaki özel mekanik havalandırma sistemi, mekanda insanların bulunmadığı zamanlarda mekanın minumum iç hava kalitesini sağlayacak şekilde otomatik sistem ile donatılır.
(5) İklimlendirme sistemleri değişken insan yüküne bağlı olarak değişken hava debili çalışacak şekilde iç hava kontrolü sağlayacak mekanik tesisatla donatılır.
(6) Hava ön ısıtma ekipmanları, ısıtma dönemi dışında çalışmalarını durduran bir düzenek ile donatılır.
(7) İklimlendirme sistemine sahip ve sürekli kullanılmayan bölümler kullanılmadığı zamanlarda, ana ısıtma sistemi ile 15°C’ye ısıtılır.
(8) Konut harici binalarda kullanımı tasarlanan iklimlendirme sistemlerinde oda sıcaklığını ölçen oda termostatına göre otomatik ayarlanabilen debi ölçüm ekipmanları kullanılır.
(9) Konut harici binalarda kullanımı tasarlanan iklimlendirme sisteminde; giriş havası vantilatör debisi, ana kanaldaki basıncı ölçen basınç algılayıcılarına göre değişebilir olmalıdır.
(10) Yeni yapılacak binaların 500 m3⁄h ve üzeri hava debili havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinde, ısı geri kazanım sistemlerinin tasarımları yapılarak, yaz ve kış çalışma şartlarında minimum %50 verimliliğe sahip olması, ilk yatırım ve işletme masrafları ile birlikte enerji ekonomisi göz önüne alındığında avantajlı olması durumunda ısı geri kazanım sistemleri yapılması zorunludur. Bu sistemler geçiş mevsimleri için by-pass düzeneğine sahip olmalıdır.
(11) Yeni yapılacak binalar için onuncu fıkrada belirtilen çalışmanın tasarım aşamasında rapor halinde proje müellifi tarafından ilgili idarelere sunulması zorunludur.
(12) Binalardaki ısıl konfor memnuniyetinin ve enerji performansının arttırılması için gerekli kriterler EN 7730 ve TS 2164 standarlarına göre belirlenir.
(13) Klima santrallerinin sızıntı, ısı köprüsü ve ısı transfer katsayısının EN 1886 standardına uygun olması gerekir.