Şu ana kadar bilgisayarınızın içinde kart, sabit disk floppy disket gibi  parçaları değiştirmemiş iseniz, işe Anakart ile başlamak doğru bir tercih olmayabilir. Anakart değiştirmek, dikkat ve hassas çalışmayı gerektirir; bunu yaparken kişinin sakin olması gerekir. Oysa ilk kez bilgisayarının iç organları ile karşı karşıya kalan ve nereden gelip nereye gittiğini bilmediği telleri, kabloları tek tek sökmeye başlayan kişinin sakin olması oldukça zordur.
Fakat bir kez bilgisayarınızın içinde çalışmaya, parçalarını söküp yeniden takmaya “alışırsanız,” bunun  bir herhangi bir hobi projesinden farklı olmadığını fark ederseniz, ve en önemlisi dikkatinizi dağıtmadığınız zaman 25-30 parçalık bir aygıtı dağıtır ve birleştirirken  hata yapmanızın kolay olmadığını görürseniz, işin gerektirdiği rahatlığa kavuşmuş olursunuz. Gerisi ise, 25-30 şeyi söküp, yeniden takmaktan ibarettir.
Unutmayın, bir televizyon alıcısının içinde 12 binden fazla parça vardır; ve hepsi sökülüp, takılır!

 ANAKARTI DEĞİŞTİRMEDEN ÖNCE
Anakartı yenilemek, mevcut hafıza çiplerini ve güç birimini çöpe atmak anlamına gelebilir; Anakartla birlikte CPU’ yu da yenilemek zorunda kalabilirsiniz. Bu konularda karar vermeden önce, bilgisayarınızın kasasına ne tür Anakart ve güç birimi sığabileceğini belirlemelisiniz.
Günümüzde İntel veya uyumlu çiplerle çalışan anakartlar AT ve ATX diye iki ebatta imal ediliyor. LX ve BX gibi bir ad verilen çipset donanımı farklı anakartlar genellikle ATX ölçüsünde olur. AT masaüstü ve mini – tower(küçük kule) denilen kasalara yerleştirilirken, ATX tipi kartlar ve ATX ölçüsündeki diğer kartlar mid – tower veya full – tower boyundaki kasaları gerektirir. Anakartların ve dolayısıyla kasaların ebatları alabilecekleri disk, disket ve kart sayısını da belirlediği için ihtiyaç duydukları güç ve soğutma yeteneği de farklıdır. Bilgisayarın anakartı ve kasası ne kadar büyürse, ihtiyacı olan güç biriminin Watt’ ı ve soğutma gücüde o kadar artar.
Bazı çipsetler AGP denen ve sadece ekran kartı alabilen yuvaya sahip olurlar. Bu yuva eski kasalarda, arka pencerelerden birine dek gelmeyebilir. Bu durumda kasanın arkasında, metal kısmın kesilmesi gerekebilir ki bunu tavsiye etmekte denemekte imkansız olabilir. Yine bazı çipsetlerin sağladığı USB ve SCSI kapıları, kartın kenarında sabit fişler olarak imal edilmiştir. Bu fişlerin karşılığı olan pencerelerin kasada bulunması gerekir. Fakat eski AT kasalarında bu pencereler yoktur.
Dolayısıyla Anakart tipini belirlerken, önce mevcut kasayı göz önünde tutmak zorundasınız. “Kasayı da değiştirebilirim!” diyorsanız, büyük bir ihtimalle mevcut güç birimi yeni kasaya uymayacak ve değiştirilmesi gerekecektir.

 YENİ ANAKART NASIL TAKILIR
Anakart, adı üstünde, her şeyin temeli olduğuna, yani yeni anakart eskisinin yerini alacağına ve bilgisayardaki hemen her şey anakarta takılı olduğuna göre, her şeyi sökmeniz ve mevcut anakartı yerinden çıkartmanız gerekir. Sonra yeni kartı yerine oturtup; çıkarttığınız kablo ve parçaları yeni karta takarsınız.
Anakart değişikliği, işi bilgisayar birleştirmek olan usta bir kişi için 10 dakikadan fazla zaman almaz. Önce sabit diski yedekleyin. Önemli veri dosyalarını disketlere, Zip diske veya teybe kaydedin ve şöyle devam edin:
Bilgisayarı kapatın ve kasayı çıkartın.
Bilgisayardaki kabloları sökün; vücudunuzdaki statik elektriği boşaltın ve kartları çıkartın. Çıkarttığınız kartları birbirinin üzerine yığmayın; metal bir zemine koymayın.
Güç birimlerinden anakarta giren çok telli iki büyük fişi çıkartın.
Vücudunuzdaki statik elektriği yeniden boşaltın ve yeni anakartı kutusundan çıkartın. Hafıza çiplerini takın.
Mevcut anakartı yerinden çıkartın. Anakartı yerine bağlayan vidaları sökün.
Yeni kartın plastik ayaklarını takın. Kartın iyice yerleşmesini sağlayın. Anakart iyice yerine oturunca, vidaları takarak, sabitleştirin. Plastik ayakların oturup oturmamasına dikkat edin.
Işıklı gösterge, anahtar ve diğer telleri anakarttaki yerlerine takın. Anakartın elektrik fişlerini yanlış takarsanız, anakartı yakarsınız.
Çıkarttığınız kartları yerlerine takın; yeni anakartınızda 8 ve 16 bit ve PCI yuvalarının sayısı ve yerleri farklı olabilir.
Sabit disk ve floppy disket kablolarını yerlerine bağlayın. Eski anakartta I / O kartına bağlı olan sabit diskler ve disketler şimdi doğruca anakart üzerindeki IDE ve floppy yuvalarına bağlanabilirler.
Ekran, klavye ve mouse’ u bağlayın. Elektrik kablosunu takın ve bilgisayarı açın. BIOS test sonuçlarını ve diğer mesajları görürsünüz. Her şey  yolunda ise, bilgisayarın kasasını kapatabilirsiniz.
Yeni bir işlemci veya daha fazla RAM’i kabul etmeyecek kadar çok kısıtlamalara sahip bir anakartı olanların önlerinde tek bir seçenek bulunuyor: PC’nin temeli anakart da yeni bir modelle değiştirilmelidir artık.

ANAKART TERFİSİ NE ZAMAN MANTIKLIDIR?
Anakart terfisine karar vermeden önce makul bir terfi bütçesini  aşmamak için bu iş için harcayacağınız parayı da hesaplayın (tüm yeni anakartlar SDRAM’e ihtiyaç duyarlar). Çok eski bir 1.2 Gbyte sabit disk veya S3 Virge ekran kartıyla Athlon veya PIII işlemcisine işkence etmek bir işe yaramaz: Komple bir bilgisayar almak daha iyi bir seçim olacaktır bu durumda.
Ayrıca montaj işlemleri de bir hayli uzun sürecektir: Her şey tekrar sorunsuz olarak çalışana kadar tüm bir gününüz heba olacaktır. Boş vaktiniz çoksa ne ala, yok eğer saat ücretli olarak çalışıyor ve sizin için her dakika önemliyse komple bir sistem almanın daha mantıklı olacağını göreceksiniz -tabii eğer bir saat içinde komple bir sistem toplayacak kadar tecrübeli bir kullanıcıysanız o zaman durum değişiyor.

 ANAKARTI SÖKERKEN DİKKATLİ OLUN CD- AUDIO KABLOSUNU UNUTMAYIN

Bilgisayar kasasını vidaladıktan sonra en sık unutulan kablo CD/DVD sürücüsünden ses kartına bağlanan ses kablosudur.
PC’niz birdenbire müzik CD’lerini çalmamaya başlarsa, CD-Audio kablosunu bağlamayı unutmuşsunuzdur, kasayı açıp kabloyu bağlayın. En kolay çözümlenecek problemlerden biridir bu.
WINDOWS’U YENİDEN KURMAK DAHA İYİ
BIOS, açılışta CPU ve RAM’i doğru olarak gösteriyorsa BIOS’ tan sabit diski tanıtabilir ve işletim sisteminizin bu köklü değişikliklere nasıl tepki göstereceğini kontrol edebilirsiniz. Windows98 çoğunlukla sistem kaynaklarını baştan yeniden bulacak ve birçok defa yeniden başladıktan sonra çalışabilir durumda olacaktır.
Emin olmak ve işinizi sağlama almak istiyorsanız veya sisteminiz kısmen de olsa sorunsuz çalışmıyorsa tüm sistemi komple yeniden kurmalısınız.

KAYNAKLAR:

BİLGİSAYAR ANSİKLOPEDİSİ

AÇIKLAMALI BİLGİSAYAR VE INTERNET TERİMLERİ SÖZLÜĞÜ

PC WORLD VE CHIP BİLGİSAYAR DERGİLERİ