Milden mile mekanik güç aktarmak , kayış, zincir, dişli, kaplin, kavrama yada mafsal-kol mekanizmaları ile yapılabilir. Her bir yöntemin kendini diğerlerinden farklı kılan nitelikleri seçimlerinde belirleyici olur. Bununla birlikte birçok durumda nitelikler çakışır ve seçim maliyet, bakım, güvenilirlik, görünüm, bulunabilirlik gibi faktörlere göre yapılır.
Kayışlar, ‘V’, düz ve timer olmak üzere üç temel biçimde üretilir. Ayrıca çok küçük güçleri iletmek üzere daire kesitli fitiller de sayılabilir.
Timer kayışların en belirleyici niteliği senkron çalışma özelliği olup, zincir dişli ile kıyaslanması daha doğrudur. Bununla birlikte sadece güç iletmek için kullanıldıklarında düz ve ‘V’ kayışlardan üstündürler.


Şekil: Klasik bir kayış-kasnak konstrüksiyonu
AvantajlarıDezavantajları
Uzak yada yakın aralıklı millerde kullanılabilir.Kayma olduğundan senkron hareketler için kullanılamazlar. (Timer kayışları hariç)
Mil konumlarının hassas olması gerekmez.Zamanla oluşan uzamalar sorun yaratabilir. Bakım gerektirirler
Tasarımı ve uygulanması genellikle sorunsuz ve basittir‘V’ kayışların verimleri düşüktür. (%70-96)
Sessiz çalışırlarV’ kayışlar çok düşük ve çok yüksek hızlar için uygun değildir.
Özellikle düz kayışlar yüksek hızlarda çalışabilirler‘V’ kayışlar için merkezler arası çok uzun (kasnak çapları toplamının 3 katından fazla), ve çok kısa (büyük kasnak çapından az) olmamalıdır. ‘V’ kayışların boşta kalan tarafı kasnaktaki kama etkisi ile oluşan sıkışma sebebiyle vibrasyon yaratır.
Ucuzdurlar
Kayışlar hafif olduğundan atalet kuvvetleri oluşturmaz
Aşırı yük altında kayacak şekilde dizayn edilebilirler
Yağlama gerektirmezler
Basit, kademeli yada kademesiz hız değiştirme mekanizmaları (varyatör) mümkündür. (‘V’ kayışlar ile)
Esnek yapısı sayesinde vibrasyonları sönümler
Kayış gergisini boşaltmak yada germek suretiyle kavrama etkisi sağlanabilir

 ZAMAN KAYIŞLARI

Zaman (Timer) kayışlarının en önemli özelliği, hareketi senkron aktarabilmesidir. Bu özelliği ile daha çok zincirler ile kıyaslanmalıdır. Fakat sadece güç iletmek için de kullanılabilirler Güç iletmek için kullanıldıklarında, dişler vasıtası ile güç aktardığından herhangi bir gergiye ihtiyaç yoktur. Böylece eksenler arası sabit tutulabilir. (Bununla birlikte uzun timer kayışlarında boşluğu alabilmek için vasat konulması yaygındır). Çok küçük yada çok büyük hızlarda kullanılabilirler. Tek bir kayış birden fazla mile aynı anda hareket aktarabilir.



Zaman kayışları robotik uygulamalarda yoğun olarak kullanılırlar.
Zincirlerle kıyaslandıklarında yağsız, sessiz, yüksek hızda çalışabilmeleri senkron hareket aktarma uygulamalarında timer kayışlarını avantajlı konuma getirir. Küçük güçlerde genellikle zincirlerden üstündürler. Robotik uygulamalarda çok yüksek hassasiyette hareket aktarmak için yoğun şekilde kullanılırlar. Hassasiyetleri vidalı miller kadar yüksek olmamakla birlikte bir çok uygulama için yeterlidir. Otomasyonun yaygınlaşması timer kayışlarının kullanımını da günden güne artırmaktadır.
(Çok büyük güçlerde zincirler, tüm kayış sistemlerinden daha sağlam, kompak ve güvenilirdir.)
Kasnakları genellikle kolay söküp takmaya uygun şekilde imal edilirler.
Timer kayış kasnakları satın alınarak kullanıldığından uygulanmaları kolaydır. Çoğunlukla mile geçen göbek kısmı konik bir yüzey vasıtası ile kolayca sökülüp takılabilir hale getirilmiştir. Bu sebeple delik çapı istenilen ölçüde satın almak ve deliği de işlemeden kullanmak mümkündür.

Timer kayışları ve kasnaklar çok daha pahalıdır. Fakat sağladığı avantajlar sebebiyle çok yoğun kullanılırlar.

Çalışma sırasında dişlerin kavraması sırasında bir miktar dinamik titreşim olması bir diğer dezavantajıdır.

DAİRESEL KESİTLİ FİTİLLER

Güç gerektirmeyen uygulamalarda ince, dairesel kesitli tamamen elastik malzemeden yapılmış fitiller aracılığıyla hareket aktarılabilir. Esnek olmaları sebebiyle ayar ya da vasat kasnak gerektirmezler. Çok düşük hızlardan çok yüksek hızlara kadar çalışabilirler. Boylar istenen ölçüde kesildikten sonra ısıtılarak birleştirilir ve düzeltilir. Yan yana birkaç adet kullanılarak güç iletme kapasiteleri bir parça artırılabilir. Fakat hiçbir zaman gerçek anlamda güç iletmek için kullanılmazlar. Bu fitillerin endüstrideki esas uygulama alanları konveyör sistemleridir. Konveyör ruloları arasında birbirlerine hareket aktarmak için yada doğrudan taşıyıcı olarak kullanılabilirler. Özellikle konveyörlerin yanlarındaki kılavuz parçaların yerine fitilli yan konveyörler malzemenin daha kolay taşınmasını sağlarlar. Gergi gerektirmediği ve küçük radyuslar etrafına sarılabildiğinden hemen hemen her yere çok kolaylıkla uygulanabilirler.

VARYATÖR KAYIŞLARI
 

Mekanik yollarla hız değiştirmenin en kolay yolu kayışlı varyatörler kullanmaktır. Açılıp kapanabilen özel kasnaklar yardımıyla kayışın çalıştığı çap değiştirilerek çıkış hızı değiştirilir.

Varyatör kayışları görünüm olarak zaman kayışlarına benzerler. Yapışma yüzeyini artırmak, fakat esnekliğini düşürmemek için zaman kayışlarına benzer şekilde dişlere sahiptirler. Ayrıca büyük kasnaklar arasında çalışabilmeleri için genişlikleri normal V kayışlardan fazla olmalıdır.

Şekil: Varyatör kayışı

    Kademeli hız değiştirme:

Şekil: Üç kademeli hız ayarı

Karşılıklı dizilmiş çeşitli çaplardaki kasnaklar vasıtası ile basitçe değişken devir elde etmek mümkündür (Örneğin küçük matkaplar). Bu tür uygulamalarda kayışın bir kasnaktan diğerine kolayca geçirilebilmesi için eksenlerin kolayca birbirine yaklaşabildiği ve uzaklaşabildiği bir düzenek olmalıdır.

KASNAKLARIN TASARIMLARI

Genellikle kasnaklar piyasadan hazır olarak satın alınıp sadece göbekleri mile göre işlenir. Siparişte dış çap, 'V' kayış tipi ve açısı ve kaç sıra yuva olacağı belirtilir. Bununla birlikte özellikle bazı özel yapıdaki kasnakların çizilip imal ettirilmesi gerekebilir. Kasnaklar çok hassas parçalar olmadıklarından tasarım ve imalatlarında önemli bir problemle karşılaşılmaz.
  Şekil: Kaynak konstrüksiyon kasnak

Kasnak çaplarının belirlenmesi: Hızlı dönen tarafa takılacak kasnak minimum çapta seçilir. Diğer kasnak çapı ise istenen redüksiyon oranına göre belirlenir. Redüksiyon oranının çok hassas olmadığı (çoğu) durumda kasnak dış çapların oranı üzerinden hesap yapılabilir. Kasnak çapları küçükse yapılacak hata fazla olabilir. O zaman ilgili standartlardan etkin çap mesafeleri alınabilir.

'V' kayış tipinin seçimi : Güç, devir ve seçilen çap kullanılarak hangi tip (9,13,17,22) ‘V’ kayıştan kaç adet kullanılacağı hesaplanır. Kasnak kanal ölçüleri seçilen ‘V’ kayışa uygun olmalıdır. Kanal ölçüleri ilgili standartlarda ayrıntılı olarak verilmiştir. En temel ölçüler kanal genişliği, kanal açısı ve kanal derinliğidir. Genel bir bilgi olarak şunlar söylenebilir; Kanal genişliği kayış genişliği ile aynıdır. Kanal açısı belli çaplara kadar 34 derece, daha büyük çaplarda 38 derece alınır. Kanal derinliği ise, kayışın hiçbir zaman dibe sürtmemesi için kayış yüksekliğinden daha büyük olmalıdır.

Vasat Kasnak : Kayış-kasnak sistemleri mesafe ve gerginlik ayarına ihtiyaç duyarlar. Sabit mesafedeki iki mil arasında kayış ile hareket iletmek için kayışın yük taşımayan tarafına vasat kasnak konulur. Bu kasnaklar boşta dönecek şekilde yataklanmışlardır ve bir yay yada ağırlık yardımıyla sürekli kayış üzerine basması sağlanır. Eksen aralığı değiştirilebilen (çoğu) durumlarda (Örneğin motordan hareketin aktarılması durumunda) genellikle vidalı bir sistemle eksen (motor ekseni) dışa doğru itilir. Daha etkin bir uygulama, motoru mafsallı bir plaka üzerine oturtup motor ağırlığından yararlanarak germektir. Motor ağırlığı, mafsal noktasına göre konumu ve kayışın yönü gerginin büyüklüğünü belirler.

Şekil: Motor ağırlığından yararlanarak yapılan gergi


Şekil: Yardımcı ağırlık kullanılarak yapılan gergi

Atalet kuvvetlerinin azaltılması: Çok küçük kasnaklar dışında, tüm kasnakların gövdeleri hafifletmek amacıyla boşaltılır. Satın alınan kasnaklar genellikle dökümdür. Fakat fabrika içinde imal edilen kasnaklar genellikle tek parçadan, ya da büyük çaplarda göbek, gövde ve kanallar ayrı parçalardan kaynakla birleştirip tornalanarak yapılır. Kasnaklarda balans ciddi sorunlara yol açabileceğinden nispeten büyük ve hızlı dönen kasnakların ve millerinin balansı alınmış olmalıdır.

Atalet kuvvetlerini düşük tutmak için alüminyum alaşımı malzemeden de kasnak yapılabilir. Fakat bu tür kasnakların göbekleri yine çelikten yapılır.
Kasnaklara genellikle sertleştirme ya da taşlama yapılmaz.

Düz kayış kasnak yüzeyleri mutlaka bombeli yapılır. Düz kayışlarda kasnak yüzeyine hafif küresellik verilerek kasnağın gezinmesi engellenir. Bunun yeterli olmadığı durumlarda Kasnak kenarlarına flanş yapılabilir. Flanşa yapılacak 5 derecelik açı ve yuvarlatma kayış kenarının kolay ağızlamasını sağlayacaktır.
 
 Şekil: Bombe ya da ortadan yanlara doğru verilecek açı yana kayan bantı ortaya getirme etkisi yaratır.

Eski ve yeni kayış birlikte çalışamazlar.
Momentin büyüklüğüne göre kasnak bir ya da daha fazla kayış taşıyabilir. Çok kayışlı kasnaklarda kayışlardan birisi eskidiği zaman yeni takılan kayış, kasnak üzerinde daha yüksek bir çapta çalışıp daha hızlı hareket etmek isteyecektir. Eski ile yeni arasındaki bu uyumsuzluk yeni kayışın kısa sürede bozulmasına yol açacaktır. Bu sebeple tüm kayışlar birlikte değiştirilmeli ya da hızlı aşınma pahasına, ilave kayış takmak yerine, eksik kayışla çalışmasına müsaade edilmelidir.